Willemsstraat 31 - 41: UW BETEGELDE HEIL

Het ruime pand van de Vereniging Tot Heil des Volks

JORDAAN - Het is een breed pand, gebouwd in 1909 naar een plan van architect Adriaan Moen, met op de voor (en achterkant) tegeltableau's met tekst.

Links staat bovenaan in kapitalen vereeniging, rechts tot heil des volks en in het midden boven de deur bewaarschool. Omdat dan de schreefloze letter nog jong is, zijn hier en daar oplossingen in de lettervormen bedacht die niet echt charmant overkomen.

Drie beletterde tegeltableau's

Een straatje verderop - de Goudsbloemstraat - staat de tekst boven de achteringang op een compacter tegeltableau, maar met dezelfde lettervormen. De twee regels hebben echter een botte spatiƫring doordat elke letter een eigen tegel heeft.

De gevel aan de achterkant aan de Goudsbloemstraat

De Barndesteeg bij de Nieuwmarkt

In de Barndesteeg bij de Nieuwmarkt bouwt de Tot Heil des Volks in 1915 een volgend pand ter vervanging van de te kleine ruimte van de vereniging aan de Recht Boomssloot. Boven de ingang zit een tegeltableau met dezelfde tekst, jammergenoeg nu verstopt achter klimop.

Boven de ingang een tegeltableau verstopt achter de klimop

Het gesmeden monogram onder de boog

In het smeedwerk eronder is een monogram verwerkt: de grootste letter is de V van vereniging, in het midden onderaan de T van tot, net daarboven zit duidelijk de H van heil, bovenaan de D van des met daaronder de V van volks. Waar heeft dit allemaal mee te maken?

Een prent van dominee Jan de Liefde (1814-1869)

Het begint met ene dominee Jan de Liefde, die de vereniging voor evangelisatie, onderwijs en sociaal werk opricht in 1855. Hij is in februari 1849 verhuisd naar Amsterdam, waar hij getroffen door de nood van de Jordanezen, begint met dit evangelisatiewerk. Hij houdt bijbel-lezingen in krotwoningen, even later trekken de georganiseerde samenkomsten in zijn pand aan de Goudsbloemgracht - heet nu de Willemsstraat - honderden luisteraars. Vervolgens begint hij een school voor evangelisten, de cursisten passen 's avonds het geleerde toe in de arme buurten van de stad. Met de oprichting van de Vereniging Tot Heil des Volks start hij het landelijk prediken, al snel volgen afdelingen door heel het land. Begin twintigste eeuw lijkt het enthousiasme gedempt: er zijn alleen nog maar afdelingen in Amsterdam en Gouda. In 1909 krijgt het pand aan de Willemsstraat de huidige vorm, in 1930 bouwt de vereniging aan de Recht Boomssloot 52 nog de grote Jan De Liefde School.

Voorheen de Jan De Liefde School aan de Recht Boomssloot

De Vereniging Tot Heil Des Volks is nog steeds actief in de stad, zie daarvoor thdv.nl. Een ruim - maar statisch - overzicht van de historie en concept van de vereniging staat alhier.


> VERDEROP IN DE BUURT

ELDERS IN DE STAD



Klik bij beschrijving op de link en wandel langs het beletterde verhaal.

historisch beeld en informatie: Stadsarchief Amsterdam; Delpher; Amsterdam Cultuur Historische Vereniging
huidig beeld: GRRRFX
wijk: Centrum, Centrum-West, Jordaan