Rembrandtplein 17: DE JUGENDSTIL KROON
Vanaf het begin staat het al op de daklijst: café De Kroon, maar het huidige beletterde hekwerk is jammergenoeg niet het originele. Daarin hebben de letters namelijk rondingen op eigenwijze plekken. Zo zijn de hoofdletters f en e net zo rond als de o en c. De r is net weer hoekig en rond waar ie normaal rond en hoekig is. Ook het woord de - rechts naast het kroon-symbool - heeft in het origineel originelere vormen. Dat symbool zelf is wel aardig overeind gebleven.
Het pand is gebouwd in 1898 naar een ontwerp van architect Gerrit van Arkel (1858 - 1918) in een sobere Jugendstil-stijl. Een vergelijkbaar ontwerp van zijn hand is het Helios gebouw aan het Spui 15 - 19.
Door de decennia heen verdwijnen veel van de decoraties op de gevel, midden jaren zestig wordt zelfs veel van de originele pui gesloopt. Toenmalig eigenaar van dit - en vele andere panden op het plein - Maup Caransa, verbouwt dan de begane grond om naar winkelgalerij die doorloopt tot aan de Amstel. Echter, deze modernisering blijkt geen succes: door overlast van verslaafden en prostituees sluit hij de galerij tien jaar later al. Pas tijdens de verbouwing in 1990 is het balkon op de eerste verdieping vergroot.
In een brede versie van de daklijst-letter staat op het hekwerk van dat voorheen gietijzeren balkon: restaurant. Dat hek zelf staat vol florale motieven, zoals nu nog steeds zichtbaar bij het balkon een verdieping hoger.
Voor het kleurrijke glas-in-lood bovenlicht bij de ingang van de toren staat in de beginjaren ook de naam. Links en rechts glooit dan in zogenaamde zweepslagen een metaal gesmede constructie, daartussen staat de naam in een galante smalle schreef letter. Ergens in de loop van de jaren is ook dit stukje vakmanschap verdwenen.
Onder de witte verf tussen de bovenste ramen en de daklijst zit origineel een breed vlak, uitgevoerd in vermoedelijk sgraffito. Het is een decoratie van motieven met zwanen, pauwen en lelies. Op oude foto's zijn die motieven nog net zichtbaar. De kleuren zijn waarschijnlijk als die van het zonnebloemen mozaïek in de smalle nis rechts. In de toren links zijn mozaïeken van krabben en vlinders aangebracht, plus helemaal bovenin de kroon. Het zou de gevel een mooie art nouveau schwung geven als die tinten bovenlangs zouden worden terug getoverd.
Misschien een mooie missie voor de stad bij een volgende onderhoudsbeurt? Want tja, je hebt het recentelijk tot gemeentelijk monument opgewaardeerd.
Door GRRRFX is met een kleine oplage zeefdrukken in ruim formaat een ode gebracht aan de originele belettering van De Kroon. Bekijk het alhier!
> VERDEROP IN DE BUURT
ELDERS IN DE STAD >
Klik bij beschrijving op de link en wandel langs het beletterde verhaal.
historisch beeld en informatie: Stadsarchief Amsterdam; wikipedia; Max Put: Art nouveau in Amsterdam 1895-1910
huidig beeld: GRRRFX
wijk: Grachtengordel - Zuid