Egelantiersgracht 8: DE KUIPEN VAN DE PUTTELAARS

Even het trapje omhoog aan de Egelantiersgracht 8 en dan ben je bij hun groentenhandel, een trapje omlaag en dan ben je bij de kuiperij van de gebroeders Van de Puttelaar. Links op het raam van de winkel staat dik een eeuw geleden in een boog 'aardappelen' geschilderd. Het eindigt met een halve n, zodat niet opvalt dat het woord 'groenten' een stuk korter is. Ook verhelpt de schilder dat door die letters breder uit te voeren en het &-teken niet eronder, maar erachter te plaatsen. Zo lijkt alles net zo breed. Bij 'fruit' en 'handel' lost hij het precies andersom op. Linksonder staat stukken kleiner L.J.J. van de Puttelaar. En op de plank boven de kelderingang staat strak geschilderd 'kuiperij' met, toen gebruikelijk, een punt erachter.

Louis en zijn broer Felix van de Puttelaar zijn vooral kuiper. Ze hebben het ambacht geleerd van pa Henri in hun ouderlijk huis aan de Lijnbaansgracht. De kuipen en vaten die zij maken zijn nodig voor bijvoorbeeld het vervoer per boot van wijn en bier, vis en oliën. Maar ook timmeren ze emmers, tonnen, wastobbes, voerbakken en zo veel meer, vooral voor bewoners in de buurt.

Wordt dat allemaal in die kelder gefabriceerd? Nee, het gebeurt vooral buiten. Want daar is nog geen auto te zien, dus is er genoeg plek om te werken. En voor het maken van die kuip moet men het hout verwarmen. De daarvoor aan te steken brokken hout branden buiten een stuk veiliger dan binnen. En als die kuip in wording moet afkoelen, dompelt men deze in de gracht.

Er zijn in die dagen ook heel grote kuiperijen, zoals die van A.J. Janus, aan de Weesperzijde bij de Omval. In het echt ziet de werkplaats er minder glorieus uit dan op het briefpapier. Maar dat is vooral omdat Janus groots wil overkomen bij zijn klanten, zoals de bierbrouwerijen verderop aan de Amstel.

De Puttelaars stoppen eind jaren twintig met de groentenwinkel. Die ruimte wordt omgebouwd voor het grote gezin van Felix. Ook wordt de pui vernieuwd, maar in de kelder blijft alles hetzelfde. Wel wordt het woord 'kuiperij' opnieuw geschilderd, in een voor die dagen moderne dik-en-dun letter. Op de foto staat rechts Felix en links zijn zoon George. Omdat werken op straat met de komst van auto's telkens lastiger wordt, heeft Felix vanaf 1938 nog een werkplaats, verderop op no. 130.

Ergens ver in de jaren zestig heeft Dolf Toussaint nog een keer de pui gefotografeerd. Achter het raam bovenin tuurt het kleinkind van Felix naar buiten. Boven de kelderdeur hangt nog steeds een bord met de mededeling 'kuiperij'. Nu van Felix én zijn zonen.

> JORDAAN

ELDERS IN DE STAD



Klik bij beschrijving op de link en wandel langs het beletterde verhaal.

historisch beeld en informatie: Stadsarchief Amsterdam; immaterieelerfgoed.be; wikipedia.org; delpher.nl; wikipedia.nl
huidig beeld: WandWoorden
wijk: Centrum, Jordaan