Nes 39: BLAADJES MET GAATJES
Poëzie boven de voordeur
Een naam, jaartallen en een vogelkooi
In een straat waar vooral tabak werd verhandelt, staat een gedicht. In de natuursteen boven de deur van no. 39 is een script letter geslagen: Hier doet men in ghedrooghde blaedjes. So wel in gaeve als met gaetjes. Helemaal bovenin in de timpaan staat duidelijk in kapitalen van ouds d'vogelkooy. Het is een beschrijving van de afbeelding waar het omheen staat. Links daarvan nog 1710, rechts 1910. Links van de voordeur zie je duidelijk de bus voor de post. Waar hebben al die tierlantijnen mee te maken?
Een grootse brievenbus
Het pand is een ontwerp van Piet Hein van Niftrik, zoon van de gemeentelijk ingenieur J.G. van Niftrik. De opdrachtgever is tabaksmakelaar George John Downer en is gebouwd, zoals het cijfer rechtsboven laat zien, in 1910. Het vak van de eigenaar, maakt duidelijk waar het gedicht over gaat: rookwaar. Het pand loopt door tot aan de Sint Pieterssteeg 3. Daar zit dan de monsterkamer waar de klant de aangeboden tabak mag keuren voordat het later wordt geveild in de Frascati.
Maar wat heeft een vogelkooi met tabak te maken? Nou, niks. Het is een verwijzing naar de gevelsteen van het vorige pand uit 1710. Waarschijnlijk was een poelier de eigenaar. En waarom zo'n volop gedecoreerde brievenbus? Wie zal het zeggen. Misschien om het art nouveau karakter van de pui - met bovenin tabaksbladeren afgebeeld - te benadrukken?
Een art nouveau pui met rechts de brievenbus
Tabaksbladeren in reliëf
Een totaal andere gevel dan die van de buren
Waarschijnlijk is het wel allemaal bedoeld, in tegenstelling tot de andere panden van tabaksmakelaars alhier, om gewoon het plezier van het vak te benadrukken. Of misschien als vrolijke tegenhanger van de niet zo positieve achternaam van de eigenaar: Downer?
Tot in de jaren zeventig wordt er verhandeld, daarna is het horeca. Waar natuurlijk ook volop gebruik werd gemaakt van tabak. Maar nu is het hier fris en gezond.
PS De Nes staat vol met - vooral onbeletterde - panden van tabaksmakelaars, zoals Scheltema & Co, de Internationale Tabak Handel Maatschappij, Brusse & Gransberg, Wagener & de Beer, H. Drijfhout & Zn en Harkema.
> BURGWALLEN - OUDE ZIJDE
ELDERS IN DE STAD
Klik bij beschrijving op de link en wandel langs het beletterde verhaal.
historisch beeld en informatie: Stadsarchief Amsterdam; amsterdamopdekaart.nl; monumenten.nl; Architecture Tours in the Netherlands;
huidig beeld: GRRRFX
wijk: Centrum, Burgwallen - Oude Zijde