Nieuwendijk 134 - 138: HET IJZER VAN EMBDEN
Verticaal zijn op een foto uit midden jaren vijftig sporen zichtbaar van een geschilderde naam in een script letter op de zijmuur. Onderaan zie je een S, daarboven van en na wat retoucheer-werk is de rest ook leesbaar: Embden. Het pand staat op de hoek van de Nieuwendijk en de Dirk van Hasseltssteeg. Waar heeft dat allemaal mee te maken?
Het draait om een pand verderop op no. 134 - 138. Eigenlijk zou begin vorige eeuw alles tussen Hasselts- en Kolksteeg worden afgebroken voor het nieuwe Bijenkorf-complex. Maar als blijkt dat hun nood-winkel aan het Damrak veel meer omzet levert dan voorheen de winkel hier, worden deze blokken snel verkocht aan anderen. Selmon van Embden koopt het reeds gesloopte deel. Hij heeft verderop aan de Nieuwendijk onder de naam S. van Embden een goed lopend magazijn in ijzerwaren, metaal en gereedschappen. En heeft meer ruimte nodig. Op de bouwtekening van architect J.A. van Straaten Jr. is de belettering van de pui al duidelijk aangegeven, maar jammer genoeg zijn er geen foto's van de gevel toen.
De joodse ondernemer Selmon van Embden is geboren in 1853 in Zwolle en leert het vak in het magazijn van vader David Mozes. Zijn eerste eigen plek heeft hij in 1873 op de Nieuwendijk 73. Twaalf jaar later verhuist hij het magazijn naar no. 106.
In 1910 is het pand op de plek van voorheen de Bijenkorf klaar en opent S. van Embden er zijn uitgebreide winkel. Het pand op de hoek met de Dirk van Hasseltssteeg hoort ook bij de aankoop. Deze gebruikt hij als magazijn, kantoor en pakkamer. En natuurlijk als display voor zijn muurreclame.
De kranten staan vol met S. van Embden advertenties. Zoals bijvoorbeeld die met het ideale Sint Nicolaas-cadeau of de nieuwe uitvinding: de Hollandia ratelmoersleutel. Van Embden publiceert zijn collectie in een catalogus met meer dan 1400 pagina's, vol met illustraties en uitgebreide informatie over de producten. Ook geeft hij een tijdschrift uit met daarin de nieuwste items en bijbehorende uitleg.
Selmon van Embden overlijdt in 1928 in 's-Gravenhage op 74 jarige leeftijd. Wie de firma overneemt is niet duidelijk. Misschien zijn broer Arnold Moritz van Embden, misschien zijn oud vertegenwoordiger Wolf Visser. In ieder geval bestaat het magazijn tot 1935, het wordt dan overgenomen door N.V. Tools. Zij runnen hier met precies dezelfde inhoud de onderneming tot midden jaren zestig.
De firma S. van Embden stopt er niet mee, men gaat op de Kalverstraat 4 - 8 verder met een totaal andere winkel. Op schaatsen na, verkopen ze geen ijzerwaren, maar witgoed, radio's, grammofoons, verlichting, technisch speelgoed, auto accessoires, tafelzilver, tuinartikelen enzovoort.
Heerlijk toch, wat je allemaal te weten komt van je stad met het uitzoeken van wat beletterde sporen op een muur.
Blader hier door de complete catalogus van de firma S. van Embden van een dikke honderd jaar geleden.
> Wandel met een gids door je beletterde buurt!
> ELDERS IN BURGWALLEN - NIEUWE ZIJDE
ELDERS IN DE STAD
Klik bij beschrijving op de link en wandel langs het beletterde verhaal.
huidig beeld: GRRRFX
wijk: Centrum, Centrum - West, Nieuwe Kerk e.o., Burgwallen-Nieuwe Zijde