Prins Hendrikkade 141: DE NIET TE STOPPEN HERTZBERGER

Sinds kort staat het weer duidelijk leesbaar op de pui van de Prins Hendrikkade 141: André Hertzberger NV. Wie mag dat dan wel zijn?

André Hertzberger is in 1874 geboren in Eindhoven en werkt op 12 jarige leeftijd al in de zaak van zijn vader Emanuel. In 1898 begint hij zijn eigen confectiefabriek. Tien jaar later vestigt hij zich in Amsterdam aan de Prins Hendrikkade 172 en breidt het uit. In 1911 bouwt hij aan de Foeliestraat 14 - 16, naar een ontwerp van architect E.M. Rood zijn volgende fabriek. Daar is plek voor zo'n 75 werknemers. Zoek als je in de buurt bent, de eerste steen naast de voordeur van no. 16. Deze is gelegd door André's kinderen Dorus en Emile.

Vijf jaar later opent André op de Prins Hendrikkade 141 het kantoor en de magazijnen van zijn onderneming. Rond 1938 heeft hij meer dan 400 personeelsleden in dienst. Zij produceren vooral heren-, jongens en kinderkleding voor de Nederlandse markt en export. Ook zijn broer Herman is heel actief in de confectie industrie en heeft een groot kantoor en magazijn op de Goudsesingel in Rotterdam.

André Hertzberger, getrouwd met Selma Roos, is overtuigd Zionist en reist zo goed als elk jaar naar Palestina. Hij zet zich sterk in voor de joodse gemeenschap en is betrokken bij veel liefdadigheid. Kijk maar eens door de lange lijst onderaan dit bericht. Ook zet hij zich volop in voor de uit Duitsland vluchtende joden, zoals in april 1933. Lees het volledige en confronterende artikel in dagblad Het Volk alhier.

Al in het begin van de bezetting door nazi-Duitsland, verandert Hertzberger de naam van zijn bedrijf. Op de pui schildert men 'N.V. Nederlandsche Kleding en Textielfabrikant De Lama'*. Maar het mag niet baten, André is in 1944 vermoord in Bergen-Belsen, zijn vrouw Selma in 1945 in Tröbitz. Na de oorlog werd het bedrijf door werknemers voortgezet en is de naam teruggeschilderd.

Het werkelijke einde van de onderneming kwam begin jaren zeventig. De naam op de pui is dan al ver verlopen. Op initiatief van de huidige bewoners is die recentelijk, aan de hand van de sporen, teruggeschilderd door letterschilder Martijn Krabman (krabmansigns.com).

*Lama betekent in het Hebreeuws: waarom. (bron: Henny Pieper Theeboom)

"André Hertzberger is in 1938 onder andere voorzitter van de commissie voor de financiën van de Nederlands-Israëlietische Hoofdsynagoge te Amsterdam, regent van het Centraal Israëlietische Wees- en Doorgangshuis te Leiden, bestuurder van het Tehuis voor Israëlieten in Nederland, gevestigd te Gouda, voorzitter van de Verenigde hulp voor minvermogende wezen, van de Vereniging Steun voor doortrekkenden en van de Nieuwe Israëlische Kiesvereniging, penningmeester van de permanente commissie voor algemene zaken van het Nederlands-Israëlietische Kerkgenootschap en tot 1937 voorzitter van het vluchtelingencomité voor Duitse Joden."
Frits Slicht - Persoonlijkheden in het Koninkrijk der Nederlanden in woord en beeld (1938)

> NIEUWMARKT

ELDERS IN DE STAD



Klik bij beschrijving op de link en wandel langs het beletterde verhaal.

historisch beeld en informatie: Stadsarchief Amsterdam; delpher.nl; joodsamsterdam.nl
huidig beeld: WandWoorden
wijk: Centrum, Nieuwmarkt, Lastage